Аула аумақтарын су басу және су басу қаупі кезіндегі мінез-құлық ережелері
- алдын алу шараларын қабылдау – жертөле, астыңғы және бірінші қабаттардың есіктері мен терезелерінде тығыздағыштар жасау;
- үйіңіздің аумағындағы қоқыс төгетін арықтарды тазалаңыз;
- сыртқы жер үсті суларының түсуін болдырмау мақсатында жертөле үй-жайларындағы желдеткіш саңылауларды жабу;
- жертөлелерді мүлік пен азық-түліктен босату;
- жануарлар мен құстарды су басатын үй-жайлардан қауіпсіз жерге шығаруды көздеу;
- су басқан учаскелерде үйге және аула ғимараттарына өтетін жолдарды жайластыру үшін көпірлер, тақталар мен оларға тіректер дайындау;
- эвакуация жағдайында қажетті құжаттардың, жеке заттар мен мүліктердің тізбесін алдын ала жасау;
- рюкзакқа қажетті жылы заттарды, азық-түлік пен судың екі тәуліктік қорын салыңыз;
- су тасқыны және анықталған себептер туралы 101, 112 ұялы телефоннан хабарлаңыз.
Су тасқыны кезінде су тасқыны аймағындағы іс-әрекет ережелері
- қажетті құжаттарды, құндылықтарды, дәрі-дәрмектерді, өнімдерді және басқа да қажетті заттарды тез жинаңыз.
- балаларға, мүгедектерге және қарт адамдарға көмек көрсетіңіз. Олар бірінші кезекте эвакуациялауға жатады.
- мүмкіндігінше су тасқыны аймағын дереу қалдырыңыз.
- үйден шықпас бұрын электр және газбен жабдықтауды өшіріп, пештердегі отты сөндіріңіз. Терезелер мен есіктерді жабыңыз, егер уақыт болса – бірінші қабаттың терезелері мен есіктерін тақталармен (қалқандармен) жабыңыз.
- малды босатыңыз.
- жоғарғы қабаттарға көтеріліңіз. Егер үй бір қабатты болса – шатыр бөлмелеріне кіріп, отырыңыз.
- көмек келгенге дейін жоғарғы қабаттарда, шатырларда, ағаштарда немесе басқа биіктіктерде болыңыз, құтқарушыларға сізді тез анықтауға мүмкіндік беріңіз.
- өзін-өзі эвакуациялау үшін қайықтарды, катерлерді, бөренелерден және басқа қол асты материалдардан жасалған салдарды пайдаланыңыз. Сіз автомобильде, мотоциклде қозғалмауыңыз керек, қатты су ағыны оларды аударып жіберуі мүмкін.
- суда болғаннан кейін ауыр киім мен аяқ киімді шешіп алыңыз, көмек алғанға дейін қолдануға болатын заттарды табыңыз.
- су азайғаннан кейін, жыртылған және салбыраған электр сымдарынан сақ болыңыз.
- суға түскен азық-түлікті пайдалануға және тиісті санитарлық тексерусіз суды пайдалануға қатаң тыйым салынады.
- тұрғын үйге кірер алдында су азайғаннан кейін сақтық шараларын сақтаңыз: желдету үшін есіктер мен терезелерді алдын ала ашыңыз, желдету алдында ашық отты пайдаланбаңыз (газдардың жарылғыш өрт қауіпті концентрациясы болуы мүмкін), электр желілерінің жарамдылығын тексермес бұрын жарықтандыру және басқа да электр құрылғыларын қосуға тыйым салынады.
Су тасқыны кезіндегі мінез-құлық ережелері
Су тасқынынан қорғаудың ең тиімді әдісі – эвакуация.
Эвакуациялау алдында үйіңізді сақтау үшін суды, газды, электр қуатын өшіру, жанып жатқан жылыту пештерін сөндіру, ғимараттардың жоғарғы қабаттарына (шатырларға) бағалы заттар мен заттарды көшіру, қауіпсіз жерлерге ауылшаруашылық керек-жарақтарын алып тастау, үйлердің бірінші қабаттарының терезелері мен есіктерін тақталармен және фанермен жабу (қажет болған жағдайда қаптау) керек.
Эвакуацияның басталуы туралы ескерту алған кезде паспорттар мен басқа да қажетті құжаттарды (су өткізбейтін пакетке салу), ақша мен құндылықтарды, медициналық дәрі қобдишасын (дәрі-дәрмектерді), маусымға арналған сыртқы киім мен аяқ киім жиынтығын, жылы іш киімді, дәретхана керек-жарақтарын, бірнеше күнге арналған азық-түлік қорын тез жинап, өзіңізбен бірге алып келу қажет. Заттар мен өнімдерді чемодандарға, рюкзактарға, сөмкелерге салу керек.
Барлық эвакуацияланушылар тіркеу және қауіпсіз аудандарға жөнелту үшін жарияланған жинау пунктіне белгіленген уақытқа дейін көрсетілген маршруттармен (әдетте ең қысқа) келуі керек.
Соңғы эвакуациялау пунктіне келгеннен кейін тіркеу жүргізіледі және халықты уақытша тұруға арналған орындарға орналастыру ұйымдастырылады.
Су тасқыны кезінде ең жақын қауіпсіз биік орынды мүмкіндігінше тезірек алу керек және әртүрлі су көліктерімен немесе жаяу серуендеу арқылы ұйымдастырылған су эвакуациясына дайын болу керек.
Дүрбелеңге түспеу, сабырлылық сақтап, құтқарушыларға сумен қоршалған және көмекке мұқтаж адамдардың бар-жоғын уақтылы анықтауға мүмкіндік беретін шаралар қабылдау маңызды. Күндізгі уақытта бұған ақ немесе түрлі-түсті матаны жоғары жерге іліп қою арқылы, ал түнде-жарық сигналдарын беру арқылы қол жеткізіледі. Су тасқыны аймағында көмек келгенге дейін ғимараттардың жоғарғы қабаттары мен шатырларында, ағаштарда және басқа да биік жерлерде қалу керек.
Су азайғанша қауіпсіз жерлерде болу керек.
Өзін-өзі эвакуациялау үшін қайықтарды, катерлерді, бөренелерден және басқа қол асты материалдардан жасалған салдарды пайдалануға болады. Су тасқыны кезінде автомобильде, мотоциклде жүруді жалғастырмау керек, қатты су ағыны оларды аударып жіберуі мүмкін, көлік құралынан шыққан дұрыс.
су төмендегеннен кейін жыртылған және салбыраған электр сымдарынан сақ болу керек, суға түскен азық-түлікті пайдалануға және тиісті санитарлық тексерусіз суды пайдалануға қатаң тыйым салынады.
Су тасқынынан кейін үйге кірер алдында сақтық шараларын сақтау қажет: алдымен желдету үшін есіктер мен терезелерді ашу керек, ал бұған дейін ашық отты қолдануға болмайды (газдардың жарылыс-өрт қауіпті концентрациясы болуы мүмкін), электр желілерінің жарамдылығын тексермес бұрын жарықтандыру және басқа да электр құрылғыларын қосуға тыйым салынады.
Су тасқынынан кейінгі мінез-құлық ережелері
- ғимаратқа кірер алдында едендер мен қабырғаларға айтарлықтай зақым келмегеніне көз жеткізіңіз
- жинақталған газдарды кетіру үшін бөлмелерді желдетіңіз
- үй-жайларды толық желдетіп, газбен жабдықтау жүйесінің жарамдылығын тексергенге дейін ашық от көздерін пайдаланбаңыз
- электр сымдарының, газбен жабдықтау құбырларының, су құбырлары мен кәріздердің жарамдылығын тексеріңіз
- барлық есіктер мен терезелерді ашып, бөлмені құрғатыңыз
- сумен байланыста болған тағамдарды тұтынбаңыз.
Егер адам суға батып жатса, қандай іс-әрекет жасау керек
Суға батып бара жатқан адамға қалқымалы затты лақтырыңыз, оны жігерлендіріңіз, көмек шақырыңыз. Жәбірленушіге жүзу кезінде өзеннің ағысын ескеріңіз. Егер батып бара жатқан адам өз әрекеттерін басқара алмаса, оның артына қарай жүзіп, шашынан ұстап, жағаға сүйреңіз.
